🌿 Tương lai ngành nhựa: Giảm phụ thuộc dầu mỏ bằng nhựa sinh học, tái chế và năng lượng sạch

1. Vì sao ngành nhựa buộc phải “thoát khỏi dầu mỏ”?

Ngành nhựa toàn cầu phụ thuộc phần lớn vào hạt nhựa nguyên sinh từ dầu thô. Tuy nhiên, 3 yếu tố chính đang đẩy ngành vào thế buộc phải thay đổi:

1. Giá dầu biến động mạnh khiến chi phí sản xuất khó kiểm soát.

2. Áp lực từ các chính sách môi trường toàn cầu: thuế carbon, cấm nhựa dùng một lần, yêu cầu tỷ lệ nhựa tái chế.

3. Thị hiếu người tiêu dùng thay đổi, đặc biệt tại EU, Mỹ và Nhật – ưa chuộng sản phẩm “xanh”, ít phát thải và có thể tái sử dụng.

Việt Nam là nước có kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm nhựa đạt trên 5 tỷ USD/năm. Nếu không chuyển đổi, các doanh nghiệp có thể mất cơ hội tiếp cận thị trường cao cấp, hoặc bị đánh thuế cao do phát thải.

2. Giải pháp 1: Nhựa tái chế – bước chuyển dễ triển khai nhất

📌 Đặc điểm:

• Sử dụng rác thải nhựa hậu tiêu dùng (post-consumer resin – PCR)

• Tiết kiệm 30–70% chi phí so với hạt nhựa nguyên sinh

• Giảm phát thải CO₂ tới 80% trong quá trình sản xuất

✅ Ưu điểm:

• Phù hợp cho bao bì, pallet, thùng nhựa công nghiệp

• Hạ giá thành sản phẩm, đặc biệt trong bối cảnh giá dầu tăng

• Đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu mới (như EU yêu cầu ≥30% tái chế)

⚠️ Thách thức:

• Việt Nam chưa có hệ thống phân loại rác hiệu quả

• Nguồn cung nguyên liệu ổn định chưa đủ

• Cần đầu tư máy móc lọc sạch, xử lý mùi

💡 Điểm sáng:

• SCGP (Thái Lan) – công ty mẹ của Nhựa Duy Tân – đang mở rộng đầu tư nhà máy nhựa tái chế tại Việt Nam

• An Phát Holdings phát triển mảng Recycled Polyethylene cho xuất khẩu sang Nhật và EU

3. Giải pháp 2: Nhựa sinh học – vũ khí cạnh tranh tương lai

📌 Đặc điểm:

• Được sản xuất từ nguyên liệu tái tạo: bắp, mía, khoai mì…

• Có thể phân hủy sinh học hoàn toàn (PLA, PBAT, PHA…)

✅ Ưu điểm:

• Không phụ thuộc dầu thô

• Giúp doanh nghiệp ghi điểm với người tiêu dùng quốc tế

• Được ưu tiên nhập khẩu tại các thị trường xanh (EU, Nhật Bản)

⚠️ Thách thức:

• Giá thành cao hơn 2–3 lần nhựa truyền thống

• Công nghệ sản xuất tại Việt Nam còn hạn chế

• Thị trường nội địa chưa sẵn sàng trả thêm cho sản phẩm “sinh học”

💡 Điểm sáng:

• AnEco (An Phát) – tiên phong nhựa sinh học tại Việt Nam, có đơn hàng ổn định sang EU

• Một số start-up Việt đang phát triển túi, ly, dao nĩa từ bã mía, tinh bột

4. Giải pháp 3: Sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất nhựa

📌 Đặc điểm:

• Chuyển từ điện lưới (than, dầu) sang năng lượng mặt trời, sinh khối

✅ Ưu điểm:

• Giảm chi phí vận hành lâu dài

• Đạt chuẩn ESG để kêu gọi đầu tư nước ngoài

• Góp phần giảm phát thải carbon trong chuỗi cung ứng

⚠️ Thách thức:

• Chi phí lắp đặt ban đầu cao

• Diện tích nhà máy phải đủ lớn để lắp điện mặt trời

💡 Điểm sáng:

• Duy Tân, Bình Minh, Tiền Phong đều đã lắp đặt một phần năng lượng mặt trời trên mái nhà xưởng

• Chính phủ Việt Nam định hướng hỗ trợ ngành công nghiệp xanh giai đoạn 2025–2030

5. Kết luận: Sống còn hay biến mất – ngành nhựa phải chọn hướng đi mới

Giảm phụ thuộc dầu mỏ không còn là lựa chọn, mà là con đường sống còn của doanh nghiệp nhựa Việt Nam. Giai đoạn 2025–2030 sẽ là thời điểm vàng để:

• Đầu tư bài bản vào tái chế nhựa và sinh học

• Tìm kiếm đối tác công nghệ từ EU, Nhật

• Tối ưu sản xuất, chuyển đổi xanh sớm hơn đối thủ

Doanh nghiệp nào nắm bắt xu thế chuyển đổi sẽ chiếm lĩnh thị phần xuất khẩu, nhận được dòng vốn FDI và giữ vững lợi thế trong tương lai hậu dầu mỏ.